چهره واقعی توسعه نامتوازن شهری در کرج/ بلوار مؤذن دیگر نفس ندارد| گفت‌و‌گو با استاد دانشگاه

به گزارش مجله خبری نگار، ترافیک شهری امروز دیگر تنها مسئله‌ای مربوط به جاده و خودرو نیست؛ بلکه به پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی در عرصه مدیریت شهری تبدیل شده است که عوامل متعددی از جمله جانمایی نامتوازن مشاغل، تراکم اصناف در محور‌های محدود، کمبود زیرساخت‌های ترافیکی و ضعف هماهنگی نهادی در تصمیم‌گیری‌های شهری در شکل‌گیری آن نقش دارند. شهر کرج به‌عنوان یکی از کلان‌شهر‌های پرجمعیت کشور، طی سال‌های اخیر با رشد شتابان جمعیت، گسترش بی‌برنامه فضا‌های تجاری و تمرکز فعالیت‌های خدماتی در محور‌های خاص، به یکی از نمونه‌های بارز این چالش تبدیل شده است.

بلوار شهید مؤذن در کرج، که روزگاری یکی از مسیر‌های آرام و روان تردد شهری به شمار می‌رفت، اکنون در بیشتر ساعات شبانه‌روز با تراکم سنگین خودروها، توقف‌های ممتد، و ازدحام رفت‌وآمد شهروندان مواجه است؛ مسئله‌ای که نه‌تنها آسایش ساکنان را تحت‌تأثیر قرار داده بلکه به یکی از دغدغه‌های مهم شهروندی و مدیریتی بدل شده است. در نگاه نخست، برخی از شهروندان، استقرار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج را عامل اصلی این ترافیک می‌دانند، اما کارشناسان حوزه مدیریت شهری معتقدند ماجرا فراتر از این نگاه تک‌علتی است و باید مجموعه‌ای از عوامل ساختاری، قانونی و مدیریتی را در این پدیده جست‌و‌جو کرد.

از سویی، در بسیاری از بلوار‌های پرتردد شهر کرج از جمله بلوار مؤذن و طالقانی، شاهد تمرکز بالای مشاغل تجاری، خدماتی، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها، مراکز آموزشی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هستیم که بدون توجه به ظرفیت معابر و طرح تفصیلی شهر، در یک محور محدود تجمع یافته‌اند. این تراکم بیش از حد صنفی، در نبود نظارت و هماهنگی میان نهاد‌های مسئول، سبب‌ساز ترافیک‌های سنگین و گاه فلج‌کننده شده است.

با وجود آنکه شهرداری، اتاق اصناف و اداره اماکن عمومی هر یک در فرآیند صدور مجوز و تعیین کاربری‌ها نقش دارند، اما فقدان هماهنگی مؤثر و به‌روزرسانی طرح‌های شهری موجب شده تصمیم‌های بخشی، تأثیر مستقیمی بر افزایش حجم تردد و نارضایتی عمومی داشته باشد. در چنین شرایطی، نیاز به بازنگری جدی در سیاست‌های پهنه‌بندی شهری، توزیع متوازن اصناف و اعمال محدودیت‌های هوشمند در نقاط اشباع بیش از پیش احساس می‌شود.

در همین راستا، گفت‌وگوی خبرگزاری  با پویا پارسا، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه مدیریت شهری، نگاهی کارشناسانه به ریشه‌های ترافیک در بلوار شهید مؤذن دارد. پارسا در این گفت‌و‌گو با اشاره به نقش سه نهاد اصلی در جانمایی و مجوزدهی اصناف، بر ضرورت بازتعریف طرح تفصیلی و اجرای سیاست‌های هوشمند در مدیریت مشاغل شهری تأکید می‌کند.

پویا پارسا، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه مدیریت شهری در گفت‌و‌گو با خبرنگار از کرج در خصوص ترافیک موجود در بلوار شهید مؤذن گفت: دانشگاه آزاد اسلامی به‌تنهایی عامل ترافیک در بلوار مؤذن نیست و تراکم صنفی موجود و عدم هماهنگی کافی بر روی سازمان‌دهی و جانمایی مشاغل و اصناف در این بلوار و بلوار‌های مشابه در نقاط مختلف کرج از دیگر عوامل ایجاد ترافیک شهری هستند.

وی سازمان‌دهی و جانمایی مشاغل و اصناف را تابع چند نهاد مختلف و قانون مشخص در شهر‌های بزرگ مثل کرج دانست و اضافه کرد: در شهر کرج، سه نهاد به‌صورت مشترک در این موضوع نقش دارند. شهرداری کرج و به‌ویژه معاونت شهرسازی و معماری، مسئول تعیین کاربری زمین‌هاست و مشخص می‌کند که در هر منطقه چه نوع فعالیتی مجاز است.

این پژوهشگر حوزه مدیریت شهری بیان کرد: اتاق اصناف کرج مسئول صدور پروانه کسب و نظارت بر تراکم اصناف در هر محدوده است و اداره اماکن عمومی نیروی انتظامی نیز در مرحله نهایی، برای تأیید صلاحیت مکان و صنف اظهارنظر می‌کند. اتاق اصناف و شهرداری می‌توانند تصمیم بگیرند که مثلاً در یک خیابان یا محدوده، تعداد مشخصی مغازه از یک نوع صنف بیشتر نباشد.

پارسا با اشاره به اینکه این اقدام برای حفظ تنوع و جلوگیری از اشباع بازار و حتی کنترل ترافیک بعضی از محور‌ها کاربرد دارد، خاطرنشان کرد: شهرداری در طرح تفصیلی مشخص می‌کند که هر پلاک یا خیابان چه نوع کاربری دارد؛ مثلاً تجاری، خدماتی یا ترکیبی. بر اساس همین طرح، ممکن است به‌عنوان‌مثال، در یک خیابان فقط راه‌اندازی مراکز خدماتی مجاز باشد نه رستوران.

وی اذعان کرد: بر اساس طرح تفصیلی، خیابان‌هایی مانند بلوار مؤذن و طالقانی به‌عنوان پهنه تجاری آزاد تعریف و به همین دلیل حجم بسیار زیادی از مشاغل در این مناطق متمرکز و این تجمع مشاغل به یکی از عوامل اصلی ایجاد ترافیک شهری تبدیل شده است. اگر شهرداری اجازه نمی‌داد که تمام مغازه‌های یک راسته به رستوران، فست‌فود، انتشارات و سایر مشاغل مشابه تبدیل شوند، شاهد کاهش بار ترافیکی در این مناطق بودیم.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه مدیریت شهری در پایان ضمن ارائه پیشنهاد‌های ویژه برای حل مشکل ترافیک در این مناطق اظهار کرد: پهنه‌بندی هوشمند مشاغل و به‌روزرسانی طرح تفصیلی شهر، اعمال محدودیت مجوز جدید در نقاط اشباع، مدیریت ساعت کاری صنوف جاذب سفر، ایجاد سامانه نقشه اصناف (GIS) و بهسازی پیاده‌رو می‌تواند ترافیک این مناطق را کاهش دهد.

انتهای پیام/